Η Παλική, είναι γυναίκα λεβεντόκορμη, αρχοντοφτιαγμένη και έχει δεμένο σφιχτά στο σαγόνι το μαύρο μαντήλι. Δουλεύει σκυφτή, αναπλάθει στο χώμα την ανάσα του ληξουριώτικου πνεύματος που δίνει το ρυθμό στο πεντάγραμμο της κεφαλληνιακής παράδοσης και ιστορίας.
Η Παλική, μία από τις πόλεις της αρχαίας τετράπολης, συγκροτούσε το μυκηναϊκό βασίλειο της δυτικής Ελλάδας στη Κεφαλονιά, με διαρκή ιστορία και ενεργή παρουσία, έως σήμερα, δηλαδή μετά από περισσότερα από 4000 χρόνια. Στη Παλική, υπήρξαν και σώζονται ιστορικά και λατρευτικά μνημεία του αρχαίου και του νεότερου πολιτισμού μας. Λίγα όμως ακόμα στέκονται αλώβητα. Ο σεισμός του 2014 , άφησε «ημιθανείς» τις περισσότερες εκκλησίες, δείγματα επτανησιακής τέχνης σε χωριά όπως τα Δεματορά και η Αγία Θέκλη. Είναι πλέον, επιτακτική η ανάγκη μιας συλλογικής προσπάθειας αναστήλωσης της παράδοσης και του πολιτισμού του Ληξουρίου και της ευρύτερης Παλικής, ειδικότερα σε μνημεία και δείγματα τέχνης που αντιπροσωπεύουν την ταυτότητα του αρχαίου αλλά και του σύγχρονου ανθρώπου της.
Σημαντικό εκκλησιαστικό και πολιτικό κέντρο εξουσίας για το βυζαντινό αλλά και το μετέπειτα λατινικό κράτος, αποτελούσε το κάστρο του Αγίου Γεωργίου στη Παλική. Το κάστρο αυτό, δεν ταυτίζεται με το ομώνυμο κάστρο στη Λειβαθώ. Ο Θ. Τζανετάτος και ο Δ. Ζακυνθινός, πραγματοποίησαν μελέτη στο πρακτικό της λατινικής επισκοπής της Κεφαλληνίας του 1264, το οποίο « απέλυσε ο αυθέντης Κεφαλληνίας, Ιακύνθου και Ιθάκης, κόντες Ρεκιάρδος ο το Παλατίου (ο παλατινός κόμης δηλαδή Ριχάρδος Α’ Ορσίνης) στις 12 Ιουλίου του 1264 σε περγαμηνή μήκους 9 μέτρων και 85 εκατοστών. Αποτελεί τη πλουσιότερη πηγή τοπογραφίας και εκκλησιαστικής ιστορίας και κοινωνίας για τη «βυζαντινή Κεφαλονιά» που ανήκει ήδη από το 1185 στους Φράγκους. Χρησιμεύει ως πυξίδα πλεύσης επίσης, για να φτάσουμε στις μνήμες που μεταφέρει όταν έχει ήδη διαμορφωθεί η χριστιανική ελληνική κοινωνία, στο πολιτικό και στρατιωτικό πλαίσιο και στην οργάνωση του «Θέματος Κεφαλληνίας».
Το κάστρο του Αγίου Γεωργίου, βρίσκεται στο «βουνό του Αγίου Γεωργίου» με ύψος 384 μέτρα, το ψηλότερο της δυτικής οροσειράς, μετά το Αετοστάσι που έχει ύψος 455 μέτρα. Γύρω του βρίσκονται τα χωριά Δεματορά, Μονοπολάτα, Παρισάτα, Καμιναράτα, Ρίφι, Δαμουλιανάτα και Αγία Θέκλη.Πιο συγκεριμένα βρίσκεται απέναντι και βόρεια του χωριού Δεματορά,και προς τα νότια της Αγία Θέκλης. Το κάστρο αναφέρεται στους στίχους 15 έως 21 του πρακτικού της λατινικής επισκοπής και είναι το αυτό «κάστρο» της επιτομής. Έως το 1851 υπήρξε οικισμός και εκκλησία αφιερωμένη στον άγιο Γεώργιο. Κοντά στο ναό ο Α. Μηλλιαράκης, έχει επισημάνει ίχνη αρχαίων δεξαμενών ενώ δεν αναφέρει τα ερείπια της μεγάλης εκκλησίας της Πλατυτέρας που σώζονται δίπλα από τον ναό του Αγίου Γεωργίου όπως και τα ίχνη του παλιού Αγίου Γεωργίου που εντοπίστηκαν βόρεια του ναού το 1983. Αναφορές παλαιών κατοίκων των Μονοπολάτων την δεκαετία του 1990, περιλαμβάνουν εικόνες τειχών σε ύψος 1-2 μέτρα και πλάτος 5-10 μέτρα. Οι ανανεωμένοι οικισμοί, οι δρόμοι αλλά και οι νέες αμυντικές ανάγκες στη περιοχή, ίσως αλλοίωσαν τα χαρακτηριστικά του εσωτερικού οικισμού και του κάστρου. Λέγεται ότι στη θέση του παλαιού κάστρου υπήρχε η αρχαία πόλη Ταφιούσα ενώ σε απόσταση 800 μέτρων υπάρχει μυκηναϊκό νεκροταφείο με θολωτό τάφο που εντόπισε ο Σπ. Μαρινάτος. Ο μυθικός χώρος των Ταφίων φαίνεται ότι αφορά την περιοχή ως το χώρο του παλαιού κάστρου και τη Γερασιά(ανοκλήρωτη πόλη που ξεκίνησε με εντολή του Γάϊου Αντώνιου) βορειοδυτικά από τα Δαμουλιανάτα. Στο πρακτικό της λατινικής επισκοπής Κεφαλονιάς, αναφέρεται επίσης, και ένα δεύτερο κάστρο, το Παλαιόκαστρο παραθαλλάσιο, κοντά στο Ληξούρι.
Η Παλική εκείνη την εποχή, είναι ισχυρό οικονομικό κέντρο με μεγάλα μοναστήρια όπως αυτό του προφήτη Έσδρα και του Αγίου Λέοντος. Το χωριό Δεματορά ( Δεματωρά) και Αγία Θέκλη είναι διασωθέντες έως σήμερα βυζαντινοί οικισμοί.Ορισμένοι μελετητές αποδίδουν το Κάστρο τον ρόλο του κάστρου του Αγίου Γεωργίου στο κάστρο της Παλικής και όχι της Λειβαθούς ( βλ. Ερεύνες και συμπεράματα γύρο από τε Μεσαίωνες Κεφαλονιά με βάση το πρακτικό της Λατινικής Επισκοπής Κεφαλληνίας του 1264, Γ. Αντωνακάτου). Σε κάθε περίπτωση, το κάστρο αυτό μαζί με τα χωριά Δεματωρά και Αγία Θέκλη, αποτελούσε ισχυρό οχύρωμα και κέντρο της βυζαντινής εποχής στη Κεφαλονιά.
