Η υπόθεση του τραγικού πολύνεκρου δυστυχήματος στα Τέμπη ανέδειξε τον σημαντικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας , του υπερεθνικού θεσμού με ισχυρές εξουσίες για την πάταξη του του μεγάλου οικονομικού εγκλήματος. Ωστόσο η σύμβαση 717 του ΟΣΕ για την αποκατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου δεν είναι η μόνη έρευνα ελληνικού ενδιαφέροντος που τέθηκε στο στόχαστρο των Ευρωπαίων Εισαγγελέων.
Έχοντας συμπληρώσει ήδη σχεδόν τρία χρόνια λειτουργίας , η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία , στην οποία συμμετέχουν 22 από τα 27 κράτη-μέλη της ΕΕ, έχει ήδη δώσει το στίγμα της σχηματίζοντας εκατοντάδες δικογραφίες για εγκλήματα που αφορούν απάτες μεγάλου οικονομικού αντικειμένου (άνω των 10 εκατομμυρίων ευρώ) που στρέφονται ευθέως κατά κονδυλίων της Ένωσης αλλά και απάτες που σχετίζονται με τον ΦΠΑ.
Στην ετήσια έκθεση της , για το έτος 2023, που δημοσιοποιήθηκε πριν λίγες ημέρες , η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (European Public Prosecutor’s Office – EPPO) παραθέτει τα στοιχεία των ερευνών της τόσο συνολικά όσο και ανά χώρα.
ΑΒ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ - ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΚΚΥΛΙΑ ΕΠΕ
Σε ότι αφορά την Ελλάδα , οι έρευνες που άνοιξε εντός του 2023 η EPPO είναι 26 για τις οποίες η εκτιμώμενη ζημιά είναι 462.3 εκατομμύρια ευρώ. Συνολικά οι υποθέσεις “ελληνικού ενδιαφέροντος” των Ευρωπαίων Εισαγγελέων είναι 56 με την ζημιά στο σύνολο της να εκτιμάται στα 708, 7 εκατομμύρια. Από αυτές οι 8 βρίσκονται ενώπιον της Δικαιοσύνης , είτε σε πρώτο είτε σε δεύτερο βαθμό εκδίκασης , ενώ για μία έχει εκδοθεί αθωωτική απόφαση.
Οι υποθέσεις για τις οποίες οι Ευρωπαίοι Εισαγγελείς “κυνηγούν” φυσικά και νομικά πρόσωπα στην Ελλάδα και οι.. πρωταθλητές της λίστας
Σύμφωνα με την έκθεση , από τις “ ελληνικές υποθέσεις” έξι φάκελοι αφορούν απάτες με τον ΦΠΑ που εκτιμάται ότι ζημιώνει την ΕΕ με ποσό άνω των 400 εκατομμυρίων ευρώ . Οι έρευνες με διασυνοριακή διάσταση είναι 19. Όσον αφορά απάτες με ευρωπαϊκά κονδύλια η Ελλάδα έχει ανοικτές έρευνες που αφορούν 17 περιπτώσεις με προγράμματα αγροτικής ανάπτυξης , 5 για περιφερειακή και αστική ανάπτυξη, 1 για εκπαίδευση, 4 για έρευνα και καινοτομία, 2 Προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας, 4 για κονδύλια σχετικά με το Άσυλο την μετανάστευση και ένταξη προσφύγων και μεταναστών , 1 για Ασφάλεια και Άμυνα ενώ 11 είναι για άλλα προγράμματα και υποθέσεις.
Από τις άλλες χώρες της Ένωσης φαίνεται ότι μεγάλο αριθμό υποθέσεων έχει η Ιταλία με 556 υποθέσεις που άνοιξαν μέσα στο 2023 , οι οποίες συνολικά εκτιμάται ότι αφορούν ποσό 6.02 δις ευρώ. Συνολικά η EPPO έχει ανοικτές 618 έρευνες ιταλικού ενδιαφέροντος με την συνολική εκτιμώμενη ζημιά να φθάνει 7,38 δις. Η πλειοψηφία των περιπτώσεων ,πλην της απάτης με τον ΦΠΑ , αφορά κονδύλια της ΕΕ για προγράμματα αποκατάστασης και ανθεκτικότητας , αγροτικής ανάπτυξης , αλιείας και ναυτιλίας και άλλα.
Μία χώρα με πολύ μεγάλο αριθμό υποθέσεων είναι και η Ρουμανία για την οποία η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία άνοιξε το 2023 215 φακέλους ερευνών με την συνολική ζημιά να εκτιμάται στα 1.87 δις.
Μεγάλος αριθμός υποθέσεων εμφανίζεται και στην Γερμανία ,όπου το 2023 ξεκίνησαν 123 έρευνες των Ευρωπαίων Εισαγγελέων με συνολικό αντικείμενο εικαζόμενης ζημιάς τα 1.74 δις. Ο αριθμός των συνολικών ερευνών που γίνεται για πρόσωπα και νομικά σχήματα της χώρας φθάνει τις 176 με συνολική εικαζόμενη ζημιά τα 2,8 δις. Η συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αφορά απάτη με τον ΦΠΑ.
Το νέο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα που στοχοποιούν εγκληματικές ομάδες
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στην έκθεση της αναφέρει ότι στο τέλος του 2023, είχε συνολικά 1.927 ενεργές έρευνες, με συνολική εκτιμώμενη ζημιά στον προϋπολογισμό της ΕΕ, τα € 19,2 δισεκατομμύρια. Από αυτά , μεγάλο ποσό , σχεδόν 11,4 δις ευρώ, αφορά εγκλήματα σχετικά με τον ΦΠΑ.
Τονίζει επίσης ότι 206 είναι οι έρευνες που σχετίζονται με έργα χρηματοδότησης στο πλαίσιο του προγράμματος NextGenerationEU, με εκτιμώμενη ζημιά πάνω από 1,8 δισ. ευρώ.
“ Αυτός ο αριθμός μπορεί μόνο να αυξηθεί, στο πλαίσιο της ταχείας υλοποίησης της χρηματοδότησης NextGenerationEU. Το 2023, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία άρχισε να εντοπίζει ομάδες οργανωμένου εγκλήματος που εμπλέκονται σε αυτό το είδος δόλιας δραστηριότητας” τονίζεται στην έκθεση κρούοντας κώδωνα κινδύνου για δόλιες ενέργειες με επίκεντρο απάτες πάνω σε ένα φιλόδοξο με πολλές δράσεις ευρωπαϊκό πρόγραμμα με προϋπολογισμό που πλησιάζει το 1 τρις ευρώ.
Όσον αφορά υποθέσεις διαφθοράς , στην έκθεση της EPPO υπογραμμίζεται πως μέχρι το τέλος του 2023: “το 3% των αδικημάτων που διερευνήθηκαν από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία
αφορούσε ενεργητική και παθητική διαφθορά δημοσίων υπαλλήλων ( σε επίπεδο ΕΕ και εθνικοί αξιωματούχοι). Το “καρουζέλ” και η γέννηση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
Οι περισσότερες υποθέσεις που χειρίζονται οι ευρωπαίοι Εισαγγελείς αφορούν απάτες με τον ΦΠΑ . Η απάτη στηρίζεται στο πλαίσιο της ΕΕ που απαλλάσσει από ΦΠΑ τις ενδοκοινοτικές παραδόσεις, “επιτρέποντας” σε εγκληματικές ομάδες μέσα από αλλεπάλληλες συναλλαγές μεταξύ διαδοχικών επιχειρήσεων να εισπράττουν ΦΠΑ που δεν έχουν αποδώσει για εγχώριες παραδόσεις . Η μέθοδος αυτή ονομάζεται “καρουζέλ” ή κυκλική απάτη και ουσιαστικά αφορά μία περίπλοκη διαδρομή προϊόντων και χρημάτων που όταν καταλήγουν στον επιφορτισμένο να αποδώσει τον οριζόμενο φόρο , συνήθς έχει εξαφανιστεί . Για τον λόγο αυτό , αυτή η ιδιαίτερης μορφής εγκληματική δράση ονομάζεται και“απάτη του χαμένου εμπόρου” (Missing Trader Intra-Community (MTIC). Εκτιμάται πως το κόστος αυτής της πολύ οργανωμένης δράσης για την ΕΕ αγγίζει ή και ξεπερνά κάθε χρόνο τα 60 δις ευρώ.
Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι αποτέλεσμα πολλών ετών συζητήσεων που δρομολόγηθηκαν από το 2017 και εν πολλοίς οφείλει την δημιουργία της στο “καρουζέλ” , καθώς οι δυνατότητες που δόθηκαν για τις διασυνοριακές έρευνες και την συνεργασία άλλων θεσμών , όπως OLAF, Europol ,Eurojust , έδωσαν λύση σε διαδικασίες που επί σειρά ετών ήταν όχι μόνο χρονοβόρες, αλλά πολλές φορές και σχεδόν αδύνατες. Η EPPO ξεκίνησε να λειτουργεί το 2021 και είναι εντός της Ευρώπης ο πλέον ισχυρός και εξειδικευμένος υπερεθνικός οργανισμό όχι μόνο για την δίωξη οικονομικών εγκλημάτων αλλά και για την ανάκτηση χρηματικών ποσών.
Συνολικά στην Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, που εδρεύει στο Λουξεμβούργο και έχει γραφεία σε κάθε χώρα μέλος του θεσμού, υπηρετούν 140 εντεταλμένοι Εισαγγελείς . Από αυτούς οι Έλληνες είναι 12 εκ των οποίων οι 7 είναι εντεταλμένοι και οι 5 εθνικοί Ευρωπαίοι Εισαγγελείς.
Η Ευρωπαία Εισαγγελέας: Από τους διωγμούς στην χώρα της στην κορυφαία θέση της Υπερ- Εισαγγελίας
Επικεφαλής της EPPO είναι η Ρουμάνα εισαγγελική λειτουργός Λάουρα Κοβέσι, Laura Codruţa Kövesi, η οποία διατέλεσε Γενική Εισαγγελέας στην Ρουμανία και είχε διοριστεί το 2013 επικεφαλής Εισαγγελέας κατά της διαφθοράς. Η θητεία της έφερε αποτελέσματα σε επίπεδο δίωξης διαφθοράς ακόμη και σε πολύ υψηλό επίπεδο προσώπων της κεντρικής πολιτικής σκηνής της χώρας. Η Εισαγγελέας μπήκε στο στόχαστρο της τότε κυβέρνησης, ειδικά όταν αντιτάχθηκε σε προωθούμενες μεταρρυθμίσεις που θα αποδυνάμωναν την ανεξαρτησία των δικαστών. Το 2018 η τότε κυβέρνηση προχώρησε σε απόφαση απόλυσης και ξεκίνησε σε βάρος της πειθαρχικές διώξεις για τις οποίες η εισαγγελική λειτουργός τελικά δικαιώθηκε. Η κ. Κοβέσι κατά την περίοδο που είχε στοχοποιηθεί από την κυβέρνηση περιβλήθηκε με μεγάλη εμπιστοσύνη τόσο από συναδέλφους της όσο και από χιλιάδες συμπατριώτες της. Είναι από τους ελάχιστους δικαστικούς λειτουργούς που αξιώθηκαν να βιώσουν στην χώρα τους, πολύ μεγάλες συγκεντρώσεις σε ένδειξη συμπαράστασης στο πρόσωπο της την περίοδο που αμφισβητήθηκε η εντιμότητα και αξιοπιστία της.
Το 2019 η Ρουμάνα εισαγγελική λειτουργός, που υπηρετούσε στο Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της χώρας της, ψηφίστηκε από το Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης , ανάμεσα σε άλλους δύο συναδέλφους της, για την θέση της επικεφαλής της EPPO, επιλογή που εγκρίθηκε από το Ευρωκοινοβούλιο
Τ.Β
