Ο Espen Smith Ore, Νορβηγός συνταξιούχος και πρώην ανώτερος προγραμματιστής συστημάτων στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, είναι ένας από εκείνους τους ανθρώπους που δεν απλώς επισκέφθηκαν την Ιθάκη, αλλά την αγάπησαν βαθιά και την έκαναν δεύτερο σπίτι τους. Μαζί με τη σύζυγό του, Ingjerd Hoëm, Καθηγήτρια Ανθρωπολογίας επίσης στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, ταξιδεύουν στην Ελλάδα από το 2000, αναζητώντας πάντα μέρη με ουσία, ιστορία, φυσική ομορφιά και αυθεντικότητα — στοιχεία που βρήκαν στην Ιθάκη περισσότερο από οπουδήποτε αλλού.
Η πρώτη τους έμμεση επαφή με την Ιθάκη έγινε το 2004, όταν από τη Βασιλική Λευκάδας αντίκρισαν για πρώτη φορά τον επιβλητικό κόλπο των Αφαλών. Όπως λένε, εκείνη η εικόνα ήταν το πρώτο κάλεσμα του νησιού. Όμως οι ρίζες της σχέσης του Espen με την Ιθάκη πάνε ακόμη πιο βαθιά: ο παππούς του, Emil Smith, καθηγητής Κλασικής Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Όσλο, είχε ζήσει στην Ελλάδα το 1921–22 και επισκεφτεί την Ιθάκη και άλλα μέρη της χώρας ως ακαδημαϊκός το 1932, το 1954 και το 1955. Η Ελλάδα ήταν μέρος της οικογενειακής ιστορίας — και η Ιθάκη μέρος ενός σχεδόν κληρονομικού έρωτα.
Σήμερα, ο Espen και η Ingjerd ζουν στη Νορβηγία, στο γραφικό Holmestrand, ένα παραθαλάσσιο χωριό 73 χιλιόμετρα νότια του Όσλο, με θέα σε ένα πανέμορφο φιόρδ. Παρ’ όλα αυτά, όπως ομολογεί ο ίδιος, η ηρεμία, η γαλήνη, η ομορφιά και οι άνθρωποι της Ιθάκης δεν συγκρίνονται με κανένα άλλο μέρος της Ελλάδας που έχει επισκεφθεί.
Ο Espen σπουδάζει ελληνικά, ζει στο νησί πολλούς μήνες τον χρόνο και πριν λίγες ημέρες συνέλεξε τις πρώτες του ελιές και γεύτηκε το πρώτο λάδι που παρήγαγε μόνος του — μια εμπειρία που, όπως είπε, τον γέμισε συγκίνηση.
Λάτρης της περιήγησης στα μονοπάτια, των βουνών και των λόφων, αλλά και φανατικός του καγιάκ, βρήκε στην Ιθάκη έναν τόπο που δεν του προσφέρει μόνο ηρεμία αλλά και ενεργή, ζωντανή καθημερινότητα μέσα στη φύση. Παρά το γεγονός ότι ζει σε μία από τις πιο όμορφες και οικολογικά προστατευμένες χώρες του κόσμου, τη Νορβηγία, η Ιθάκη, όπως εξομολογείται, αποτελεί για εκείνον τον ιδανικό παράδεισο.
Η σχέση του Espen με την Ιθάκη είναι ταυτόχρονα προσωπική και βαθιά πολιτισμική. Δεν πρόκειται απλώς για έναν τόπο διακοπών, αλλά για έναν χώρο όπου νιώθει ότι μπορεί να ζήσει με ρυθμούς ανθρώπινους, μακριά από την πίεση των μεγαλουπόλεων και την ταχύτητα της σύγχρονης ζωής. Όπως μας είπε, εδώ ο χρόνος κυλάει αλλιώς. «Στην Ιθάκη ξυπνάς και αισθάνεσαι ότι ο κόσμος δεν σε κυνηγάει. Εσύ αποφασίζεις πώς θα περάσει η ημέρα σου».
Οι καθημερινές του συνήθειες στο νησί έχουν πια αποκτήσει ιεροτελεστικό χαρακτήρα: οι πρωινές βόλτες στα μονοπάτια που οδηγούν σε απομονωμένους λόφους και ξωκλήσια, οι απογευματινές διαδρομές με το καγιάκ στα γαλήνια νερά του Αφεσή και του Φρικών, τα βράδια ανάμεσα σε φίλους και γείτονες στις πλατείες του νησιού.
Κάθε φορά που φεύγει από την Ιθάκη, όπως ομολογεί, μετράει τις ημέρες μέχρι την επιστροφή. «Εδώ βρήκα κάτι που στη Νορβηγία υπάρχει μεν στη φύση, αλλά λιγότερο στους ανθρώπους: τη ζεστασιά», λέει. Αυτό που τον κέρδισε περισσότερο δεν ήταν τα τοπία – όσο κι αν τα λατρεύει – αλλά οι άνθρωποι. Το χαμόγελο, η κουβέντα στο καφενείο, το “καλώς ήρθες” που δεν είναι τυπικό αλλά ουσιαστικό.
Η Ιθάκη δεν προσφέρει απλώς τοπίο. Προσφέρει έναν τρόπο ζωής.
Και εκείνοι που την ερωτεύονται – Έλληνες ή ξένοι – δεν την ξεχνούν ποτέ.
Η ιστορία του Espen δεν είναι μεμονωμένη. Αντιπροσωπεύει μια αλήθεια για το νησί: η Ιθάκη προσελκύει ανθρώπους που λατρεύουν την ηρεμία, τη φύση, την αυθεντικότητα και την ανθρώπινη ζεστασιά.
Και όσοι τη γνωρίσουν πραγματικά, σπάνια μπορούν να την αφήσουν πίσω.
