Η κατάργηση της “35νταετίας” στην ακτοπλοΐα και οι συνέπειές της για την ασφάλεια και τη δημόσια ναυτιλία.Από τη 35νταετία στα 50χρονα πλοία – Η πολιτική ευθύνη μιας επιλογής.
Μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του 2000, ο ελληνικός νόμος προέβλεπε ένα σαφές και αυστηρό πλαίσιο λειτουργίας για τα πλοία που δραστηριοποιούνταν στην ακτοπλοΐα: το λεγόμενο όριο της «35νταετίας».
Σύμφωνα με αυτό, κάθε πλοίο που εκτελούσε δρομολόγια στην ακτοπλοΐα —από την ημέρα της καθέλκυσής του— όφειλε να αποσυρθεί όταν συμπλήρωνε 35 έτη πλεύσιμα. Ο στόχος ήταν ξεκάθαρος: να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των επιβατών και η αξιοπιστία των θαλάσσιων συγκοινωνιών, αποτρέποντας τη χρήση υπέργηρων πλοίων στα εθνικά δρομολόγια.
Αυτή η ρύθμιση, που ίσχυε επί δεκαετίες, διασφάλιζε ότι τα πλοία που συνέδεαν τα νησιά με την ηπειρωτική χώρα ήταν σχετικά νέα, σύγχρονα και αξιόπλοα. Παράλληλα, αποτελούσε έναν έμμεσο μηχανισμό αναβάθμισης του ακτοπλοϊκού στόλου, ενισχύοντας τη ναυπηγική δραστηριότητα και τη συντήρηση των πλοίων.
Όμως, το 2006, με τον νόμο 3450/2006 (ΦΕΚ Α’ 64 / 30 Μαρτίου 2006), η τότε κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή, με εισηγητή τον Υπουργό Εμπορικής Ναυτιλίας Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, προχώρησε στην κατάργηση της 35νταετίας.
Η τροποποίηση αφορούσε τον ν.2932/2001 και άνοιξε τον δρόμο ώστε τα πλοία της ακτοπλοΐας να παρατείνουν τη διάρκεια ζωής τους, υπό την προϋπόθεση ότι θα κρίνονταν αξιόπλοα και θα έπαιρναν τις απαραίτητες πιστοποιήσεις.
Στην πράξη, όμως, αυτή η «ευελιξία» οδήγησε σε ένα καθεστώς πλήρους απορρύθμισης. Σήμερα, δεκαεννέα χρόνια μετά, στην ελληνική ακτοπλοΐα κυκλοφορούν πλοία 40 και 50 ετών, που έχουν ανακαινιστεί επιφανειακά, αλλά δύσκολα μπορούν να συγκριθούν με τα σύγχρονα πλοία άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Οι συνέπειες είναι ορατές και γνωστές σε όλους τους νησιώτες:
καθυστερήσεις, βλάβες, μηχανικά προβλήματα, αναβολές δρομολογίων, ακόμα και περιστατικά που θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Κάθε φορά που ένα πλοίο μένει ακυβέρνητο ή παρουσιάζει σοβαρή βλάβη εν πλω, αναδεικνύεται ξανά το ίδιο ερώτημα:
Γιατί καταργήθηκε το όριο των 35 ετών;
Η απάντηση βρίσκεται, όπως συνήθως, στην πολιτική βούληση και στα οικονομικά συμφέροντα. Οι εφοπλιστές πίεζαν διαχρονικά για την παράταση ζωής των πλοίων τους, προκειμένου να αποφύγουν το υψηλό κόστος αντικατάστασης. Οι κυβερνήσεις, πρόθυμες να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις τους, νομοθετούσαν ανάλογα.
Έτσι, «νόμος έγινε το συμφέρον του ολιγάρχη».
Η κατάργηση της 35νταετίας παρουσιάστηκε τότε ως «εκσυγχρονισμός» της ναυτιλίας. Στην πραγματικότητα, όμως, άνοιξε τον δρόμο για τη γήρανση του στόλου και την επιδείνωση της ποιότητας των ακτοπλοϊκών υπηρεσιών, που σήμερα αποτελούν κρίσιμο ζήτημα για εκατοντάδες χιλιάδες νησιώτες, τουρίστες και επαγγελματίες.
Η ασφάλεια των θαλάσσιων μεταφορών δεν μπορεί να στηρίζεται σε παρατάσεις και πολιτικές εξυπηρετήσεις.
Η Ελλάδα, με τη μακρά ναυτική της παράδοση, οφείλει να θεσπίσει εκ νέου ένα σαφές ηλικιακό όριο για τα πλοία της ακτοπλοΐας, ώστε να διασφαλιστεί το αυτονόητο:
ότι οι θάλασσές μας θα παραμένουν ασφαλείς και τα νησιά μας πραγματικά προσβάσιμα.
