Ηταν περίπου πρίν από δεκα, δεκατέσσερα χρόνια,που δέχθηκαν οί έλληνες πολίτες ,την απόλυτη επίθεση μιας άγριας φορολόγησης. Μιας φορολόγησης που ξεκίνησε από την φορολόγηση των ακινήτων.Μετά από πολλές και δύσκολες δημόσιες συζητήσεις,για το δίκαιο ή όχι των φόρων,για τις μεγάλες ή μικρές ιδιοκτησίες και περιουσίες,για την ανταποδοτικότητα ή όχι, για την κατεξοχήν ”εθνική βιομηχανία” την ”οικοδομή”για την ανάποδη οπτική τών επιλογών τών κυβερνήσεων των τελευταίων ετών, οι νομοθέτες νομοθέτησαν,τα ζητήματα οριοθετήθηκαν με επιλογές κοινής αποδοχής.
Επιλογές πού στοχοποίησαν το υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα, ενώ κάτι τέτοιο θα έπρεπε να αποτελεί επίτευγμα προς μίμηση .Η κατοικία όμως,το σπίτι, η εστία, ήταν και είναι ανθρώπινο δικαίωμα πανάρχαιο όσο η ιστορία του,βασική προυπόθεση για να θεωρείται ο άνθρωπος,Ανθρωπος!
Δικαίωμα,το οποίο θα έπρεπε να βρίσκεται στο επίκεντρο κάθε πολιτικού σχηματισμού κάθε κυβέρνησης κάθε χώρας. Στην αρχαία ελληνική μυθολογία,η θεά Εστία ήταν η προστάτιδα του σπιτιού και της οικογένειας.Πρωτότοκη κόρη του Κρόνου και της Ρέας,αποτελούσε αντικείμενο θρησκευτικού θαυμασμού.Της πρόσφεραν την πρώτη και τελευταία θυσία σε κάθε γιορταστική σύναξη ενώ στο ονομά της έδιναν τους πιο σημαντικούς όρκους! Η τροφή,η εργασία και το σπίτι,μετά την ελευθερία,είναι τα αγαθά που αποτελούν βασικά κομμάτια της ανθρώπινης κατάστασης. Χωρίς αυτά ο άνθρωπος βρίσκεται σε επισφάλεια σε απόγνωση,σε απαξίωση της ίδιας της ζωής.Αυτή την απαξίωση βιώνουμε όλο και περισσότερο γύρω μας.
Στις μεγάλες αλλά και στις μικρότερες πόλεις τού κόσμου, οι άνθρωποι χωρίς σπίτι ζούν αναμεσά μας. Ενα πάπλωμα, ενα βρώμικο στρώμα,πολλές φορές ένα χαρτόκουτο,κάποια πλαστικά σκεύη,αποτελούν την πολύτιμη περιουσία τους! Κοιμούνται στις σκοτεινές στοές των βρώμικων δρόμων ,σε γωνίες που δεν μπορεί να τους δεί ο θεός. Περνάμε δίπλα τους, τώρα πια ,όχιαποστρέφοντάς το βλέμμα μας, αλλά κοιτώντας τους σχεδόν κατάματα, βέβαιοι οτι εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι……
Οι πόλεις, κρύβουν τη σκληρότητά τους τις νύχτες σε κάποια φωτεινά τετράγωνα καθαρά και φωταγωγημένα. Εκεί παλιές κατοικίες έχουν μετατραπεί σε μινι ξενοδοχεία, σε Airbnb σε χαρούμενα μπαρ και εστιατόρια. Ξεχνιέσαι καθώς περπατάς στα ημικαθαρά πεζοδρόμια τα γεμάτα πολύχρωμα τραπεζοκαθίσματα ……Νιώθεις,πως όχι δεν υπάρχει πρόβλημα…
Το πρόβλημα όμως υπάρχει.Υπάρχει και παλεύει να το δεις! Οι πόλεις στο ”φωνάζουν” μυστικά στο αυτί! Οι πόλεις έχουν μετατραπεί σε ένα τεράστιο ξενοδοχείο,που φιλοξενεί περαστικού κι ανώδυνους τουρίστες. Στους δρόμους που κινούνται συναντούν σπίτια κλειστά παλιά θλιμένα, με παράθυρα σφαλισμένα,νεοκλασικά μια εποχής τότε που η κατοικία ήταν το κέντρο της ζωής.
Γιατί η καρδιά της πόλης είναι και η καρδιά του πολιτισμού. Η καρδιά του πολιτισμού είναι τα κτηριά του,η αρχιτεκτονική του, η καθημερινότητα τών ανθρώπων καθώς κινούνται ανάμεσα στο σπίτι τους και τη γειτονιά τους.Ανθρωποι χωρίς σπίτι είναι άνθρωποι χωρίς κέντρο.Είναι βαθύ το συναισθηματικό δέσιμο του ανθρώπου με ένα κομμάτι γής. Είναι μέσα στη φύση του,να δένεται με τα υλικά αγαθά,τη γή,το σπίτι,τα σημαντικά και τα ασήμαντα υπάρχοντα.
Η κατοικία, το σπίτι μας,είναι μια υπαρξιακή ανάγκη ίδια για κάθε άνθρωπο. το πρώτο που θα ζωγραφίσει ένα παιδί είναι το μικρό σπιτάκι με τα λουλούδια.Η αίσθηση του κατοικείν παραπέμπει στην προαιώνια σχέση , τη σχέση του ανθρώπου με το χώρο. Σχέση σωματική,ισχυρή,απόλυτη.Το σπίτι είναι ο εσωτερικός μας κόσμος, επέκταση της προσωπικότητάς μας. Εκεί αναπτύσουμε τον εαυτό μας, τη σχέση μας με τους άλλους,εκείμαθαίνουμε τα μαθήματα που χρειάζεται ο καθένας μας για να ακούσει τις σκέψεις του και τα συναισθήματα του.
Εκεί κρύβουμε τα σκοτάδια μας, τις ελλείψεις μας, τη δημιουργικότητά μας. Εκεί αντιλαμβανόμαστε την ατομικότητά μας.Αυτό ακριβώς , ο οικείος χώρος,το σπίτι, βάλλεται βάρβαρα, έτσι όπως το βιώνουμε τα τελευταία χρόνια παγκοσμίως.Ανθρωποι χωρίς σπίτι, χωρίς κέντρο , μετακινούμενοι σαν εμπορεύματα.Πρόσφυγες στις πόλεις του κόσμου,ζούν σε μετέωρο χρόνο,ζώντας με τα άκρως απαραίτητα, σε μια κατάσταση αναμονής!
Άνθρωποι περιπλανώμενοι,χωρίς την ασφάλεια των τοίχου του σπιτιού τους. Δεν βρέχονται απο την βροχή και δεν παεινούν!Αλλοι, που έχασαν τα σπίτια τους, έχασαν τον εαυτό τους, κρύβονται και ενοχοποιούνται για κάτι που δεν επέλεξαν. Ενοχοποιούνται για το ονειρό τους. Ενα δικό τους σπίτι!Η οικονομική κρίση και ο πόλεμος,δημιούργησαν ορδές ανθρώπων, που δεν έχουν που να ζήσουν. Που δεν έχουν που να πάνε.Που δεν έχουν σπίτι.
Αυτό είναι μια μαύρη τρύπα για τον πολιτισμό μας. Η σεξουαλική απελευθέρωσή και τα δίκαιώματα όλων των κοινωνικών ομάδων,δεν μπορεί να κάνει αόρατο το πρώτο και βασικό δικαίωμα, το δικαίωμα του κατοικείν γι αυτούς που στερούνται στέγης ή που στεγάζονται ανεπαρκώς. Κάτι τέτοιο θα έπρεπε να αποτελεί φροντίδα της πολιτείας διότι το σπίτι ”…….Είναι το σύμβολο της διάρκειας, της εσωτερικότητας,της θαλπωρής και της προστασίας. Οταν το σπιτι καταρρέει, σαν τραπουλόχαρτο τότε ο θάνατος απλώνεται σκοτεινός εκεί που ανθούσε η ζωή…”λέει η σπουδαία μας αρχιτέκτονας Σουζάνα Αντωνακάκη.
Η αυλή,το δωμάτιο το υπόστεγο, η πόρτα το παράθυρο,το μωσαικό,το ξύλο, το φως που περνάει απο τις χαραμάδες,καθώς εισβαλλει στο χώρο, αφήνουν τα ίχνη τους στη μνήμη μας,δημιοργούν τη δική μας προσωπική αισθητική.Τα υλικά του σπιτιού μας είναι τα υλικά της ψυχής μας. Το σπίτι που μεγάλωσα! Μια έκφραση καθαρά ψυχαναλυτική, φωτίζει ή σκοτεινιάζει το βλεμμα.Ωστόσο είναι το δικό μας υλικό,αφού μ’αυτό συγκροτήθηκε ο έσω και ο έξω κόσμος μας.
Φαντάζει εφιαλτικό για το μέλλον, άνθρωποι χωρίς σπίτι, ”περιπλανώμενοι δυστυχισμένοι” ευάλωτοί και χειραγωγήσιμοι χωρίς μνήμη οικείου χώρου, χωρίς ρίζα .
Θα κλείσω τις σκέψεις μου με ένα ποίημα του αγαπημένου μου Ματθαίου Μουντέ.
Εξωση
Οι ενοικιαστές
έχουν το ίδιο αίσθημα ξεριζωμού
μ΄εκείνους , που δεν διαθέτουν
οικογενειακό τάφο.
Ξέρουν πώς ποτέ δεν θ΄αναπαυτούν
οριστικά.
Σε τρία χρόνια τους περιμένει
η έξωση τής ανακομιδής.
