Επιστροφή στο αύριο διψασμένη Άνοιξη-117 έτη από τη στυγερή δολοφονία του Μαρίνου Αντύπα.

ΓΡΑΦΕΙ Η ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΑ ΚΑΡΟΥΣΟΥ ΤΣΕΛΕΝΤΗ

ΓΡΑΦΕΙ Η ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΑ ΚΑΡΟΥΣΟΥ ΤΣΕΛΕΝΤΗ

Γράφει η Χαραλαμπία Καρούσου- Τσελέντη

Η μαχητική δράση του πολίτη της κοινωνίας της ελευθερίας, το όραμα στα μάτια του άκαμπτου μαχητή των αδιαμφισβήτητων δικαιωμάτων του ανθρώπου, η ανυποχώρητη πίστη στην ιδεολογία και η πεποίθηση, ότι η συνείδηση της εποχής πρέπει να αλλάξει, ήταν το μανιφέστο του μεγάλου επαναστάτη των κοινωνικών συμπεριφορών και της καταπίεσης, του Μαρίνου Αντύπα. Η δράση του δεν είναι κίνηση, είναι εποποιία ενός πρωτοπόρου αγωνιστή.  

Οι ιδέες για τις οποίες αγωνίστηκε Ο Μ. Αντύπας, έγιναν σώμα αντίστασης, πάνω από το νεκρό κορμί του, εκείνο το βράδυ της δολοφονίας του, στον Πυργετό της Ραψάνης στη Θεσσαλία, την ογδόη Μαρτίου του 1907. Η στυγερή δολοφονία του, έκανε πιο έντονο τον παλμό του λαού απέναντι στην αδικία και την εκμετάλλευση, εδραίωσε τον κοινωνικό μετασχηματισμό εκεί που η ιδέα του αποτελούσε συμπεριφορά «παραφροσύνης».

Ο Μαρίνος Αντύπας, χρισμένος με την οδυσσειακή αγωνία, θυσιάστηκε στον πλέον γνωστό για όσους θυμούνται Πυργετό της Θεσσαλίας, κάτω από τον πανάρχαιο Όλυμπο. Τόποι και άνθρωποι μυθικοί, έπλασαν την πολυσχιδή προσωπικότητα του πυλαρινούτιτάνα, την εποχή που η Ελλάδα, βρίσκεται κάτω από το απεχθές καθεστώς της Διεθνούς Οικονομικής Επιτροπής, μετά την πτώχευση του 1893. ῾Η  στρατιωτική ήττα του 1897 που ακολούθησε και οι επιπτώσεις της, είναι δυσβάστακτες. Πολεμικές αποζημιώσεις στην Τουρκία και μείωση του εθνικού κύρους, βρίσκουν μια ταπεινωμένη Ελλάδα. 

Η  Μακεδονία κινδυνεύει από τον βουλγαρικόεθνικισμό. Το έθνος, πάλλεται ανάμεσα στην επιθυμία απελευθέρωσης των σκλαβωμένων πατρίδων και σφαδάζει κάτω από την ανίκανη πολιτική ηγεσία που αδυνατεί να πατάξει τη διαφθορά, ώστε να επιβάλλει καθεστώς έννομης τάξης. Οι αναπόφευκτες κρίσεις που δημιουργούνται, οδηγούν σε ανάπτυξη του παρακράτους της ολιγαρχίας και των τσιφλικάδων. Η κεντρική Ελλάδα βιώνει «μεσαίωνα». Περισσότερο μαστίζεται η Θεσσαλία, ο σιτοβολώνας της χώρας. Πνίγεται από τη μιζέρια και τη φτώχεια. Το κράτος απόμακρο για την διανομή της γης. Από το 1881 όπου η Θεσσαλία προσαρτάται στο ελληνικό κράτος, επιτελέστηκε μια κοινωνική μεταβολή. Ο Τούρκος και ο τσιφλικάς, ίσως οι αιώνια σύμμαχοι, απειλούν. Ο άνθρωπος του λαού, μπροστά στο δίλημμα του Τούρκου, υπομένει τον Έλληνα τσιφλικά, μαυρίζει τη ζωή του με δυστυχισμένη ελευθερία. Οι περισσότεροι μεγαλογαιοκτήμονες ήταν ισχυροί κεφαλαιούχοι του παροιμιακού ελληνισμού και δεν άφηναν να δοθεί λύση στο αγροτικό πρόβλημα. Ο Χ. Τρικούπης, επικαλούμενος εθνικούς λόγους δεν επέτρεπε να αγγιχτεί το θέμα. Μάλιστα, επιβλήθηκε καθεστώς αστυνομοκρατίας.

Στα Επτάνησα, πάλι ο λαός προσπαθεί να προσαρμοστεί. Το ριζοσπαστικό κίνημα δεν σβήνει από το όραμα του την επιθυμία για ελευθερία και κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά βλέπει ότι οι ιδέες για «εὐρωπαϊκῆ συμπολιτεία» σβήνουν πίσω από τα κάγκελα της ανέχειας που έθεσε η μητέρα ελπίδα. 

Μέσα σε αυτό το κλίμα διαμορφώνεται η συνείδηση του Μαρίνου Αντύπα. Γεννημένος στα Φερεντινάτα της Πυλάρου, το 1872, μεγαλώνει ξεδιψώντας από την πέτρα και από το συναίσθημα της λεβεντιάς. Πρωτότοκος υιός με τρία αδέλφια, με πατέρα τον ξυλόγλυπτη και επιπλοποιό Σπύρο Αντύπα, ολοκληρώνει το σχολαρχείο στο Αργοστόλι και εγγράφεται στην Νομική Αθηνών. Στην Αθήνα, όπου το εργατικό κίνημα είναι σε έξαρση, ο Αντύπας βρίσκει τον εκφραστή του και ξεκινά τη δράση του. Εντάσσεται στο σοσιαλιστικό κίνημα και περιοδεύει σε όλη τη χώρα. Το 1896,  είναι βασικό στέλεχος του κεντρικού σοσιαλιστικού συλλόγου, ενώ στις αρχές του 1897, αγωνίζεται στη Κρήτη υπό την ηγεσία του συνταγματάρχη Τιμολέοντα Βάσσου. Συμμετέχει ως ομιλητής σε συλλαλητήρια μετά την ήττα του 1897 και σε μεγάλες συγκεντρώσεις, με κορυφαία το συλλαλητήριο στις 26 Οκτωβρίου του 1897, το οποίο συγκέντρωσε πάνω από είκοσι χιλιάδες άτομα. Μιλά ενάντια στην εθνική εταιρεία και την κατηγορεί για υπονόμευση. Για αυτή του τη πράξη, καταδικάστηκε σε ένα χρόνο φυλάκισης. Η παρουσία του μέσα στις φυλακές της Αίγινας, δημιουργεί ακόμα δυσαρέσκεια στο παλάτι. 

Ως πολιτικός αντιπρόσωπος του Ελευθερίου Βενιζέλου, επιστρέφει στην Αθήνα το 1905, ενώ έχει ήδη επανέλθει πιο πριν για να αναρρώσει από τον τραυματισμό στου στην μάχη των Βουκαλιών Κρήτης. Υποστηρίζει σε ομιλία του την επανάσταση στο Θέρισσο.

Ο Μαρίνος Αντύπας, έζησε τα μεγάλα γεγονότα και μέσα από αυτά αλλά και το κίνητρο που όριζαν τις ιδέες του, έγινε ένας μάχιμος αγωνιστής των μεταρρυθμίσεων και της αλλαγής στις κοινωνικές συμπεριφορές. Όρισε δυνατά και με δυναμισμό, την ανθρώπινη υπόσταση στη βαθύτερη ουσία της και έκανε ύστατη επιδίωξη του, τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Έθεσε τις αρχές του «πρωτοσοσιαλισμού» και τις μετέδωσε στη λαϊκή τάξη. Άνοιξε ορίζοντες που τον έκαναν πανελλήνιο σύμβολο της αγροτικής ιδέας και της χειραφέτησης. Δεν επεδίωκε την θέση του κοινωνικού φιλοσόφου. Ο Μ. Αντύπας ήταν ο ζυμωτής και ο φούρναρης του ψωμιού. Σκέψη και δράση συνταιριάζονταν στον αγώνα του. Παρακινούσε και μαχητικοποιούσε ταυτόχρονα. Στα πρώτα αποτελέσματα του υπήρξε η έκδοση της εφημερίδας «Ανάστασις» αμέσως μετά την αποφυλάκιση του. Η έκδοση, ξεκίνησε από το Αργοστόλι με πρώτο άρθρο «Τις ο αίτιος».Συνεργάζεται και με τον εκδότη της μοναδικής ημερήσιας σατυρικής ελληνικής εφημερίδας, τον Γ. Μολφέτα. Μέσα από την αρθρογραφία, τις ειδήσεις και τον σχολιασμό, διαμόρφωνε τη κοινή γνώμη διαπλάθοντας τις απαραίτητες προϋποθέσεις της κοινωνικής βάσης , οι οποίες με τον καιρό, εξελίχθηκαν σε πρωτοποριακό πυρήνα του κοινωνικού και ριζοσπαστικού του ονείρου.

Κυνηγημένος για την έκδοση της «Ανάστασις», καταφεύγει στη Ρουμανία. Επιστρέφει, συνεχίζει την έκδοση από το 1904 έως και το 1906 όπου τη σταματά και αναχωρεί για τη Θεσσαλία όπου ο θείος του έχει αγοράσει μεγάλες εκτάσεις ώστε να εκπληρώσει το όραμα του ανιψιού του. Η εφημερίδα επανεκδίδεται μετά τη δολοφονία του από συνεργάτες και ομοϊδεάτες του.

Ο Μ. Αντύπας αναλαμβάνει τα κτήματα του θείου του Σκιαδαρέση και Μεταξά, τον Αύγουστο του 1906, στον Πυργετό και στο Λασποχώρι Τεμπών. 300.000 στρέμματα γης.

Συζητεί με τους κολλήγους και καθιερώνειμέτρα:

– Οι κολλήγοι θα παντρεύονται δίχως την άδειατου αφεντικού ή του

επιστάτη.

-Δεν θα εργάζονται τις Κυριακές και τις εορτές.

– Δεν θα εργάζονται μετά τη δύση του ηλίου. Τομεσημέρι θα

αναπαύονται.

– Τα παιδιά θα πηγαίνουν σχολείο.

– Η διανομή της παραγωγής θα γίνεται: «75 τοις εκατό κολῆγας, 25

τοῖς ἑκατό ἀφέντηςἀπό 25 καί 75 ἀντίστοιχα πούἴσχυε πρίν».

– Όσοι θα ήθελαν να καλλιεργήσουν δική τους γη, θα μπορούσαν να

το κάνουν, αγοράζοντας γη.

– Οι κολλήγοι πρέπει να οργανωθούν σεσυνδέσμους –

συνεταιρισμούς.

– Πρέπει οι κολλήγοι να πιστεύουν ότι είναι άνθρωποι και όχι ζώα.

– Όλοι οι άνθρωποι είναι αδέλφια μεταξύ τους. Η αγάπη είναι το

στοιχείο της ζωής. «Δικαιοσύνη, ᾿Ισότης, ᾿Ελευθερία, είναι τα

ιδανικά μας».

Αυτά και πολλά άλλα, ξεσήκωναν τον ενθουσιασμό των αγροτών.

​Οι αρχές και οι πεποιθήσεις του Μαρίνου Αντύπα, αποτελούσαν το αγωνιστικό του βίωμα. Θέσεις και ιδέες που αναπτύσσονταν εξελικτικάκαθώς μεταδίδονταν και παρόλες τις ουτοπιστικές αποκλίσεις, είχαν στέρεες βάσεις ιδεολογικού και πολιτικού χαρακτήρα, ως απόρροια της ανάγκης για κοινωνική μεταρρύθμιση. Οι βάσεις της ιδεολογίας του ήταν ο κοινωνικός σοσιαλισμός, ο ανθρωπισμός, ο επαναστατισμός, ο «κοσμοπολιτισμός» αλλά και η «ελληνολατρεία» προς το λαό.  Η κοινωνική ισονομία και δικαιοσύνη δεν αντιμάχονταν το « δίκαιον του ελληνισμού». Οι στόχοι του ήταν κοινωνικοί αλλά και εθνικοί.  

Η δράση του μέσα από την κινητοποίηση και την επίδραση που διαμόρφωνε η εφημερίδα του , έχτισε εστίες ανατροπής, ανατροπής στις αυτοφυείς όμως ανάγκες του πνευματικού και ελεύθερου ανθρώπου, που τον κατέστησαν κέντρο εθνικής και κοινωνικής δραστηριότητας.Η εφημερίδα του, αποτελούσε μια φωτεινή πηγή δημιουργίας και ανάπτυξης. Σύλλογοι και ομάδες, όπως ο εργατικός σύνδεσμος στο Αργοστόλι, δημιουργήθηκαν τόσο στην Κεφαλονιά, όσο και στη Θεσσαλία , με αγνές δημοκρατικές αρχές και πεποιθήσεις. Συνεχιστής πιθανόν των ριζοσπαστικών διακηρύξεων, προσαρμοσμένων στις νέες συγκυρίες, Ο Μ. Αντύπας οργάνωσε εργατικούς συνδέσμους και σωματεία, κινητοποιήσεις και συλλαλητήρια,  διακυρρήσοντας πως « αι εργατικαί τάξεις είναι δια τα έθνη ό,τι αι ρίζαι των δένδρων για την υπαρξή των». 

​Τον Μάρτιο του 1906, ως υποψήφιος στην επαρχία Κραναίας της Κεφαλονιάς για τις εκλογές, αντιπαρατίθενται ενάντια σε όλα τα κόμματα. Δημιουργεί το δικό του κόμμα, τον «κοινωνικό ριζοσπαστισμό», καθορίζει τις βασικές αρχές και επιδιώξεις του και καταστάκέντρο του, το λαϊκό αναγνωστήριο- λέσχη.  Αναπτύσσει μέσα από τις ομιλίες του, τις αρχές τις θέσεις όχι σαν πολιτικός αλλά σαν δικανικός ρήτορας. 

Ο Μαρίνος Αντύπας, είχε καταγράψει τις αρχές του και μέσα από αυτές μπορεί να φανεί, ο διαχρονικός χαρακτήρας και η αξία τους. Οι κοινωνικές του αρχές είναι αναπόσπαστες προς τη γενική ιδεολογία με τις πολιτικές του αρχές. Στο τελευταίο του άρθρο από το Λασποχώρι, στις 23 Φεβρουαρίου του 1907, επισημαίνει την αξία των πανανθρώπινων αγαθών και την ανάγκη να διανέμονται τοις πάση ισότιμα. 

Οραματίζονταν μια κοινή οικογένεια, την κοινωνία, όπου η βοήθεια είναι πηγαία επιθυμία του ενός προς τον άλλον. Τα κείμενά του, τον καταξιώνουν, ως κορυφαία φυσιογνωμία στον ελληνικό χώρο, κήρυκα αλλά και θύμα της αγροτικής ιδέας και της αναγκαιότητας του μετασχηματισμού της κοινωνίας, προς την δημοκρατία.

Βιβλιογραφία : 

᾿Εφημερίδα ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ (1900-1907) «Ο Μαρῖνος ᾿Αντύπας και οἱ Σοσιαλιστικέςἐξελίξεις στήν Κεφαλονιά» ΝικολάουΤζουγανάτου, ᾿Εκδόσεις ᾿Αδελφότητας

Κεφαλλήνων και ᾿Ιθακήσιων Πειραιώς, Πειραιάς 1978.

– ᾿Εφημερίδα ΑΛΛΑΓΗ (1977-1984), «ΤόΛαϊκό ᾿Αναγνωστήριο τοῦ Μαρίνου Αντύπα», Κεφαλονιά 1904-1907. ᾿Εκδόσεις ᾿ΑδελφότηταςΚεφαλλήνων και Ιθακήσιων Πειραιώς. Πειραιάς1984.

«Μαρίνος ᾿Αντύπας-῾Ο πρωτομάρτυραςσοσιαλιστής καί

πρόδρομος τοῦ Κιλελέρ» , Γιάννη Καψάλη, ᾿Εκδόσεις Γ. ῏Ηβος, Αθήνα 1986.

«Μαρῖνος Αντύπας», Σπύρου Λουκάτου, ᾿Αθήνα1988.

«Τα τελευταία γραπτά κείμενα του Μαρίνου Αντύπα», Σπύρου Λουκάτου, εφημερίδα Όστρια, 1995.

ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΡΘΡΑ

ΣΧΟΛΙΑ ΧΡΗΣΤΩΝ

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΝΕΑ